Θεωρώ ότι κάθε υγιώς σκεπτόμενος ραδιοερασιτέχνης, διαθέτει ένα χώρο όπου φυλάει με ιδιαίτερη επιμέλεια, αρκετό όγκο άχρηστων ηλεκτρονικών συσκευών. Από το πρώτο βίντεο της δεκαετίας του 80, μέχρι πλακέτες υπολογιστών, λαμπάτους ενισχυτές κλπ. Ακόμα κι αυτοί που δεν κάνουν κατασκευές, έχουν έναν τέτοιο χώρο και πέντε εργαλεία με τα οποία ΚΑΠΟΤΕ θα κατασκευάσουν το μηχάνημα των ονείρων τους... Πρέπει να έχει περάσει στο ραδιοερασιτεχνικό DNA, πιστεύω ότι αυτό θα διαιωνιστεί και πάντα οι ραδιοερασιτέχνες θα μαζεύουν και θα φυλάνε σαβούρα σε κάποιο κρυφό σημείο του σπιτιού τους. Για να μετατραπεί όλη αυτή η σαβούρα σε κάτι χρήσιμο (το πιο σωστό είναι να τα δίνουμε για ανακύκλωση και να τελειώνουμε) πρέπει να υπάρχουν επιπλέον
γνώσεις ηλεκτρονικών και
δημιουργική φαντασία. Εγώ μάλλον έχω και τα δύο, εξ επαγγέλματος το πρώτο και με θεία φώτιση το δεύτερο (είχα τρακάρει κατακέφαλα μικρός με ένα λευκό περιστέρι κι από τότε...) Επίσης
αποφεύγω να αγοράζω ότι μπορώ να κατασκευάσω, σε βαθμό που οι γνωστοί μου σκαρώνουν ιστορίες για καβούρια που έχω στις τσέπες μου. Τελευταία διέδωσαν ότι μου ξέφυγε ένα και ήταν τόσο μεγάλο που το εκθέτουν στο τζουράσικ παρκ (φαντασία που την έχουν...)
Πρόσφατα -κοντά χρόνος- χρειάστηκα κάποιο τροφοδοτικό
13,8V με δυνατότητα παροχής ρεύματος γύρω στα
50Α. Ήθελα να τροφοδοτήσω έναν ενισχυτή που έφτιαχνα για τα 2Μέτρα. Η αγορά της συσκευής
ήταν ενάντια στις αρχές μου, οπότε προσανατολίστηκα στην κατασκευή της. Πρώτη δουλειά ήταν να ψάξω στη σαβούρα για υλικά που μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ώστε να αγοράσω όσο το δυνατόν λιγότερα. Αν είναι να δώσεις 60-80€ για υλικά, η κατασκευή είναι ασύμφορη γιατί δίνοντας κάτι παραπάνω (άλλα 50-70€) την παίρνεις έτοιμη.
Τα ακριβότερα υλικά ενός τέτοιου τροφοδοτικού, είναι ο μετασχηματιστής, τα τρανσίστορς εξόδου, το κουτί και τα ψυκτικά μέσα. Τα υπόλοιπα υλικά ή είναι πάμφθηνα ή υπάρχουν σχεδόν σε κάθε είδους ηλεκτρονική σαβούρα. Με πρόχειρο ψάξιμο βρήκα δυο απόλυτα όμοιους
μετασχηματιστές 20Volt 20+ Αmp. Ήταν από δυο ασύρματα τηλέφωνα μεγάλης εμβέλειας που είχαν φάει κεραυνό πριν πολλά χρόνια και κατέληξαν στο εργαστήριο μου, στη σαβούρα. Από την ίδια περίπτωση εξοικονόμησα και
κουτί για το τροφοδοτικό μου, ενώ το δεύτερο όμοιο κουτί το είχα χρησιμοποιήσει ήδη για τον ενισχυτή.
Ψάχνοντας για μια μεγάλη ψύκτρα, υπολόγιζα να βάλω καμιά δεκαριά 2Ν3773, βρήκα μια μικρή με τέσσερα τρανσίστορ
2SD797 της
TOSHIBA..... Ήταν από ένα παλιό UPS, τα μέτρησα και ήταν όλα γερά, βιδωμένα με μονωτικά και αποστάτες άριστης ποιότητας, παραλληλισμένα δύο συν δύο. Έψαξα στην “κουκουβάγια” και τα στοιχεία τους ήταν εντυπωσιακά. NPN 100V, 30A,
200W έκαστο!!!! Σίγουρα θα ήταν πανάκριβα και ήδη ένοιωθα τυχερός που τα κρατούσα.
Τα υπόλοιπα υλικά δεν ήταν πρόβλημα υπήρχαν ήδη στα συρτάρια μου. Αποφάσισα να χρησιμοποιήσω και τους δυο μετασχηματιστές για να πάρω όσο το δυνατόν περισσότερο ρεύμα. Αν όλα πήγαιναν καλά θα έπρεπε να έχω έξοδο πάνω από 40Α. Τροφοδότησα λοιπόν και τους δύο και στα δευτερεύοντα σύνδεσα από μια γέφυρα και από μια συστοιχία 3*
35.000μF/35V ηλεκτρολυτικών πυκνωτών
για εξομάλυνση. Από την κάθε έξοδο τώρα οδήγησα τα τρανσίστορς
ανά δύο. Τα τοιχώματα του κουτιού δεξιά και αριστερά ήταν από ψύκτρα. Βίδωσα την ψύκτρα με τα τρανσίστορς πάνω στην μεγαλύτερη δεξιά, βάζοντας αρκετή θερμοαγώγιμη αλοιφή ανάμεσα τους. Στην απέναντι πλευρά βίδωσα ένα
LM317 με τα περιφερειακά υλικά του να σχηματίζουν ένα σταθεροποιητή μεταβλητής τάσης που μπορούσε να ρυθμίζει από 11V μέχρι 17V. Στην πράξη ήθελα μια τάση 14,5V για τις βάσεις των τρανσίστορς τα οποία έχουν μια απώλεια 0,7V με αποτέλεσμα τα πολυπόθητα 13,8V στην έξοδο.
Σε μεγάλης ισχύος τροφοδοτικά η θερμοκρασία δημιουργεί προβλήματα. Τα τρανσίστορ εξόδου στην συγκεκριμένη περίπτωση
μετατρέπουν μεγάλο μέρος ισχύος σε θερμότητα που θα επηρεάσει όλο το κύκλωμα αν δεν απομακρυνθεί σωστά.
Μια πρόχειρη δοκιμή έδειξε ότι όλα πήγαιναν καλά. Έβαλα πλέον
χοντρά καλώδια, θωρακίσεις στους μετασχηματιστές,
βαττικές αντιστάσεις. Τοποθέτησα και δυο
ανεμιστηράκια 12βολτα ένα να απορροφά στο εσωτερικό αέρα και ένα δεύτερο στο πίσω μέρος να τον βγάζει προς τα έξω. Υπολόγισα ο αέρας να διέρχεται από την ψύκτρα με τα τρανσίστορς εξόδου. Αυτό θα μείωνε τα προβλήματα υπερθέρμανσης. Έβαψα και την πρόσοψη και χρησιμοποίησα τους υπάρχοντες διακόπτες για την λειτουργία του τροφοδοτικού. Η κατασκευή τέλειωσε χωρίς προβλήματα κι εκπλήξεις...
Από τις φωτογραφίες μπορείτε να δείτε την σταδιακή συναρμολόγηση της κατασκευής, από το στάδιο “σαβούρα” μέχρι το στάδιο “τροφοδοτικό ισχύος”. Αν προσέξετε και στις αποτυπωμένες ημερομηνίες έγινε μέσα σε λίγες εργατοώρες. Επίσης δείτε σε υψηλή ανάλυση το σχέδιο της.
Στα 20Α ρεύμα η πτώση τάσης ήταν λιγότερη από 0,05V ενώ στα 40A περίπου στα 0,15V. Στην πρώτη περίπτωση η αναπτυσσόμενη θερμοκρασία ήταν αμελητέα ενώ στη δεύτερη σε επίπεδα 50-60 βαθμών περίπου. Παράλληλα με την έξοδο θα
τοποθετήσω και μια μπαταρία κλειστού τύπου 17Amp ώστε να μην υπάρχει πρόβλημα ακόμα και για ρεύμα κορυφής 50 – 55Α . (Σε αυτή και μόνο την περίπτωση χρειάζεται να μπεί η δίοδος 1N4007 που βλέπετε στο σχέδιο!)
Η κατασκευή έχει πάρει ήδη θέση στο σταθμό μου και χρησιμοποιήθηκε όλο το καλοκαίρι χωρίς πρόβλημα.
Αν σκεφτείτε να κατασκευάσετε κάτι παρόμοιο για να μετατρέψετε την σαβούρα σε κάτι χρήσιμο, εδώ είμαι για ερωτήσεις και βοήθεια. 73 SV1BJY
Ένα χρόνο τώρα, συζητώ με συναδέλφους την διοργάνωση μιας DXpedition που να αφορά αποκλειστικά τα VHF. Οι μέχρι τώρα δραστηριότητες, συνήθως υποβαθμίζουν τα 2Μ, δίνοντας το βάρος στα βραχέα (φωτεινή εξαίρεση το J48LH).
The DXrobot
